Objawy mogące sugerować wystąpienie zaburzeń lub wad mowy:
-brak mowy.
-opóźnienia w zakresie kolejnych etapów rozwoju mowy( przekraczające okres 6 miesięcy):
- późniejsze pojawienie się gaworzenia,
- późniejsze pojawienie się pierwszych słów,
- późniejsze pojawienie się zdań prostych,
- złożonych, zbyt długo utrzymujące się nieprawidłowe struktury gramatyczne,
-wypowiedzi słowne dziecka dwuletniego są całkowicie niezrozumiałe dla otoczenia
-pojawienie się zbyt powolnego lub zbyt szybkiego tempa mowy
-nieprawidłowości w budowie i sprawności aparatu artykulacyjnego, oddechowego i fonacyjnego:
- wady zgryzu,
- asymetryczne ustawienie warg,
- dysfunkcja żucia, odgryzania, połykania,
- ustny tor oddechowy: w czasie spoczynku buzia jest otwarta, dziecko oddycha przez usta,
- - nieprawidłowa barwa głosu: głos zachrypnięty, nosowy lub zbyt wysoki,
-nieprawidłowa realizacja dźwięków mowy:
- głoski mogą być zastępowane przez inne.
- opuszczane na początku wyrazu, w środku lub na końcu
- deformowane: np. głoska. [r] wymawiana jest jako tzw. [r] "francuskie"; podczas realizacji głosek język wsuwa się między zęby lub język i wargi układają się tak, iż dźwięki są w efekcie nienaturalne.
Należy pamiętać, że opuszczanie i zamienianie głosek nie uznaje się za nieprawidłowość jeśli jest to cecha mowy dziecięcej związana z naturalnym rozwojem mowy, natomiast w przypadku deformacji głosek ich występowanie zawsze jest objawem wady wymowy, bez względu na wiek dziecka. -mowa bezdźwięczna: dziecko wymawia głoski dźwięczne bezdźwięcznie np. zamiast [z] wymawia [s].
